چهارمین صفحه از فصل اول برنامه «مدرسه ایران» با موضوع «تربیت سیاسی و اجتماعی در مدرسه» ورق خورد. حمید اسکندری، مجری برنامه، برای این موضوع عماد افروغ، پژوهشگر، جامعه شناس و نماینده دوره هفتم مجلس شورای اسلامی و سعید مدرسی، پژوهشگر حوزه تعلیم و تربیت را را به میز گفت و گوی «مدرسه ایران» دعوت کرد.
در این برنامه به این سؤال پاسخ داده شد که آموزش و پرورش ایران چقدر بچه‌ها را برای زندگی سیاسی و اجتماعی آینده‌شان آماده می‌کند؟
دکتر عماد افروغ، رئیس گروه جامعه شناسی دانشگاه باقرالعلوم در ابتدای این برنامه گفت: «دورنمایی که برای بحث تعلیم و تربیت ما ترسیم شده‌است، هیچ توجهی به مسئولیت‌های انسانی و اجتماعی افراد و انسان تراز اجتماعی و سیاسی نکرده است.»
افروغ در ادامه با اشاره به حوادث و اعتراضات اخیر عنوان کرد: «حوادث اخیر ریشه در این دارد که دانش‌آموزان را خوب تربیت نکرده‌ایم که بفهمند اعتراضات مدنی چیست؟ در سندهای خود و آموزش‌های عملی خود در مدارس، توجهی به حقوق شهروندی نکرده‌ایم.»
وی ادامه داد: «سند تحول بنیادین عملیاتی نیست. اگر عملیاتی بود، تا به حال اجرا شده‌بود. چرا عملیاتی نیست؟ چون مستجمعی از حرف های خوب است. معضل اصلی ما در اسناد، این است که دلیل محور صرف است. به آنچه در شرایط محیطی و اجتماعی می‌گذرد، بی تفاوت است.»
این استاد دانشگاه در پایان گفت: «نظام تعلیم و تربیت دست معلم‌ها را برای بروز خلاقیت‌هایشان باز بگذارد. ایده‌های معلم‌ها باید مطرح شود. معلم‌ها با توجه به شناختی که از دانش‌آموزان و محیط‌شان دارند، خلاقیت‌های خود را به کار گیرند که به چه شکل، حقوق شهروندی و ظرفیت‌های قانون اساسی را در دانش‌آموزان درونی کنند.»
همچنین دکتر سعید مدرسی، پژوهشگر حوزه تعلیم و تربیت در میز گفت و گوی برنامه «مدرسه ایران» گفت: «در فضای تعلیم و تربیت رسمی در راستای تربیت سیاسی و اجتماعی برای دانش‌آموزان چه کاری کرده‌ایم؟ چه اندازه برای دانش‌آموزان حیطه عمل باز کرده‌ایم که مسائل مدرسه‌شان را بشناسند؟ فرزندان ما خروجی نظام تعلیم و تربیت ما هستند.»
مدرسی در ادامه با اشاره به اهمیت سند تحول بنیادین، عنوان کرد: «در اسناد بالادستی کشور، یکی از اسنادی که برای آن تلاش‌های کارشناسی بسیاری صورت گرفته و محجور مانده‌است، سند تحول بنیادین است. در آن سند، در تعریف تربیت، به "انتخاب آگاهانه" و "آزادانه" دانش‌آموز اشاره شده است و همچنین یکی از ساحت‌های شش‌گانه تربیت را ساحت اجتماعی-سیاسی بیان کرده‌است. یکی از نکات مهم در رابطه با این سند، این است که در کتابخانه‌ها و ویترین‌ها مانده است.»
وی ادامه داد: «برخی از نکاتی که در سند تحول به عنوان یک آرزو و آمال است، در برخی از مدارس اجرا شده است. رسانه ملی و آموزش و پرورش به دنبال ایده‌های تربیتی بگردند و جشنواره ایده‌های تربیتی متناسب با ساحت‌های سند تحول برگزار کنند. راه اجرائی کردن سند تحول، بدین شکل است.»
این پژوهشگر در پایان برنامه در رابطه با راهکار اجرائی کردن سند تحول گفت: «چرا این سند اجرا نمی شود؟ در فضای کشور عادت کرده‌ایم، کشور را بر اساس بخشنامه اداره کنیم. در این نوع نگاه، مشارکت فردی که باید سند تحول را اجرا کند دیده نشده است. وظیفه نظام تربیتی این است که محیط خودش را سرشار از موقعیت‌های تجربه ورزی سیاسی و اجتماعی کند و این از عهده سند تکلیفی و ابلاغی بر نمی آید و از عهده خلاقیت بر می‌آید.»
مشروح گفتگوی عماد افروغ و سعید مدرسی را در این نشانی ببینید: https://www.aparat.com/v/zPHKF
برنامه مدرسه ایران کاری از گروه اجتماعی شبکه چهار سیماست که سه‌شنبه‌ها ساعت ۲۱ از این شبکه پخش می‌شود.
