در «مدرسه ایران» عنوان شد: معلولیت مشکل فرد نیست، مشکل جامعه است/حق دانش آموز توان‌یاب است که در کنار دانش آموز عادی درس بخواند/ یکی از شاخص های کیفی بودن نظام آموزشی این است که به تفاوت های فردی حساس باشد
پنجمین برنامه از فصل اول «مدرسه ایران» (سه شنبه ۱۲ آذر ۹۸) از شبکه چهار سیما با موضوع «دانش آموزان توان یاب در مدرسه» روی آنتن رفت. در این برنامه، حمید اسکندری مجری و مهدی رضایی، کارشناس تعلیم و تربیت پرسش‌هایی همچون «آموزش و پرورش استثنائی به چه شکل در کشور تأسیس شده است؟ و چه طیفی از افراد را در بر می گیرد؟ و آیا وجود چنین سازمانی با عنوان سازمان آموزش و پرورش استثنائی به بازتولید نگرش منفی نسبت به دانش آموزان با ویژگی خاص در جامعه منجر نمی‌شود؟» را با دکتر مجید قدمی، مشاور وزیر و رئیس سابق سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی کشور در میان گذاشتند.
دکتر مجید قدمی، رئیس سابق سازمان آموزش و پرورش استثنائی در ابتدای این برنامه در رابطه با تفاوت‌های فردی در نظام تعلیم و تربیت گفت: "تفاوت‌های انسان‌ها برای نهادی مثل آموزش و پرورش پیام دارد. آموزش و پرورش استنثائی به نهادی گفته می¬شود که با توجه به تفاوت‌های فردی مخاطبان در مؤلفه‌های آموزشی و پرورشی تغییر ایجاد می‌کند. یکی از شاخص‌های کیفی بودن نظام‌های آموزشی این است که به تفاوت‌های فردی حساس باشد. نظام آموزشی که فقط اکثریت را ببیند و به تفاوت‌های فردی بی‌توجه باشد، اقلیت را در نظر نمی‌گیرد. دانش آموزان توان یاب به عنوان کسانی که در جامعه زندگی می‌کنند، حق آموزش و حق تحصیل دارند. خوشبختانه با توجه به تجربه ۸۰ ساله در این امر، نظام آموزشی ما به این مقوله توجه کرده‌است."
قدمی، رئیس سابق پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش گفت: "فرد وقتی از نظر هوشی در شرایط خاصی قرار می‌گیرد، تغییرات محتوائی خیلی جدی می‌شود. در سه گروهی که با اختلالات نابینایی، ناشنوایی و جسمی-حرکتی رو به رو هستند. نوع معلولیت افراد در محتوای آموزشی مشکل ایجاد نمی‌کند ولی روش‌های انتقال محتوا می تواند مشکل‌زا باشد که برای آن‌ها باید طرح‌ریزی داشته‌باشیم. رویکرد جهانی در رابطه با دانش‌آموزان توان یاب، دور شدن از بر چسب زدن به بچه‌هاست. هر واژه‌ای که نشان از تحقیر و کوچک شدن این عزیزان است را کنار بگذاریم. "
وی در پاسخ به این پرسش که طرح آموزش فراگیر چیست، گفت: "دانش آموزان توان‌یاب، انسان هستند، حق زندگی دارند و اینکه در کنار دیگر افراد جامعه باشند. تعامل با دانش‌آموزان دیگر را یاد بگیرند. دانش‌آموز نا بینا در کنار دانش آموز بینا باشد. او را نباید جدا کرد. معلولیت مشکل فرد نیست، مشکل جامعه هست. حق دانش آموز توان‌یاب هست که در کنار دانش آموز عادی درس بخواند. اوج کار ما در سازمان آموزش و پرورش استثنائی این هست که در راستای طرح آموزش فراگیر بچه‌های آسیب دیده ذهنی را به سمت مدارس عادی جهت دهی کنیم. با این نگاه تا به الآن نزدیک به ۷۰ هزار نفر به تحصیل در کنار دانش‌آموزان عادی هدایت شدند."
عضو هیأت علمی پژوهشکده تعلیم و تربیت پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در بخش دیگری از گفتگوی خود در پاسخ به سؤال مهدی رضایی در رابطه با حمایت اقتصادی بیشتر دولت و آگاه سازی جامعه نسبت به دانش آموزان توان یاب، گفت: " دولت‌ها ۳ تا ۴ برابر یک دانش آموز عادی برای یک دانش آموز توان یاب هزینه می‌کنند. اما نکته مهم این است که شاید دولتمردها از قسمت های مختلفی حمایت نکنند و بودجه آن‌جا را ندهند و مباحث قابل توجیهی در این راستا داشته باشند ولی عدم حمایت از این اقشار قابل توجیه نیست. همچنین در راستای حمایت از این دانش‌آموزان باید فضای فرهنگی جامعه را اصلاح کرد. به جامعه عادی می‌گویم باید فصل مشترک‌ها و توانمندی‌های دانش‌آموزان توان یاب را دید و نه تفاوت‌ها و نقص‌ها را. "
قدمی در پایان در پاسخ به اینکه آیا سازمان آموزش و پرورش استثنائی برنامه‌ای برای آموزش خانواده‌ها و تولید محتوا برای آن‌ها دارد، گفت: "در آموزش خانواده محتواهائی تولید کرده ایم اما کار در این حوزه یک مقدار سخت است. به طور مثال، در ارتباط با دانش آموزان اوتیسم که در طیف اختلالات عاطفی قرار می گیرند، در کشور دانش تربیتی در حوزه اوتیسم پایین است و آن را به خانواده‌ها نمی توانیم انتقال دهیم. ما در بخش تشخیص اوتیسم خوب عمل کردیم ولی در حوزه آموزش و پرورش اوتیسم دانشگاه‌ها نیرو تربیت نمی کنند و دانشگاه های ما در حوزه های محتوائی ناظر به عمل با مشکل مواجه هستند."
*
گفتنی است برنامه مدرسه ایران کاری از گروه اجتماعی شبکه چهار سیماست که به تهیه کنندگی حمید اسکندری و سردبیری حسین غفاری، هر هفته سه‌شنبه‌ها ساعت ۲۱ از این شبکه پخش می‌شود.
